We zitten al een tijdje in een strenge lockdown en onlangs kwam daar ook nog eens een avondklok bovenop. En een reeks rellen. Veel mensen zijn er wel een beetje klaar mee. Ik ook wel. Mijn motivatie voor zo ongeveer alles in het leven moet ik zo nu en dan uit mijn tenen halen. En ik voel me een gedempte, uitgeklede versie van mezelf. Tel daar bij op dat ik me over had laten halen een detox te doen in de maand januari (kort gezegd: geen chocola en dus geen kaneelnoten) en redenen genoeg om ‘s morgens lekker lang in bed te blijven liggen.

Boodschappen doen

Het is een kunst om je niet gek te laten maken door de huidige stand van zaken. Eén van de dingen die je kan doen, naast voor de lol kinderen door de lucht gooien en lekkere luchtige sponscakes bakken, is het doen van boodschappen. Het uitje van de dag voor velen. Waar boodschappen doen voorheen ook wel gezien werd als een noodzakelijk kwaad is het nu het hoogtepunt van je dag. Zeg eerlijk. Mensen komen opgedirkt naar de winkel toe, flirten wat af. En hebben dates bij de vegetarische koeling of spreken af tussen de pakken Skyr en milde roeryoghurt. Of bij de zakken emping blado en rempeyek.

Poolse supermarkt in Amsterdam-Noord

Een volle voorraadkast biedt troost. En dan is het wel zo leuk lekker af te wisselen met soorten supermarkten. Dus niet alleen de grote supermarken maar uiteraard ook de kleinere buurtsupers. Een tijdje terug, toen het nog wat soepeler was allemaal, ging ik met mijn vriendin Joanna naar de Poolse supermarkt in Amsterdam-Noord. Voor de lezers die niet in Amsterdam e.o. wonen en nu denken “daar gaan we weer, weer niet in mijn buurt!”: bedenk dat er door heel Nederland Poolse supermarkten te vinden zijn waar je terecht kan. (En: ik ga zeker weer op pad maar door de lockdown reis ook ik een stuk minder door het land en blijf ik zoveel mogelijk in Amsterdam.)

In dit artikel neem ik jullie mee door de schappen van de Poolse supermarkt Costa in Amsterdam-Noord. Wie denkt dat het daar vooral om worsten en bergkaasjes gaat heeft het mis. De Poolse supermarkt is zoveel meer dan dat. Een fantastische plek om kookinspiratie op te doen en bovendien heel interessant voor vegetariërs en veganisten. In Polen zijn veel mensen nog opgegroeid met huisgemaakte producten, soms van eigen land. Homemade jam bijvoorbeeld en pierogi. En daardoor liggen de standaarden voor kant en klare producten uit de supermarkt wat hoger. Er is niet veel tolerantie voor allerlei zooi. Men is minder makkelijk te foppen lijkt wel.

Als je bij Costa binnenstapt en links afslaat heb je eerst een schap met bergkaasjes e.d. Kijk je naar rechts dan zie je dit:

Een onuitputtelijke bron van Poolse cheesecakes met o.a. chocola, fruit en ander gebak. In enorme blokken te koop. Een stuk minder zoet dan Amerikaanse cheesecakes.

Verderop is een uitgebreide vleesafdeling met genoeg worst om deze pandemie door te komen ook al zou ie een mensenleven lang duren. En dan. De koeling met kroketten in verschillende verschijningsvormen. Een pracht van een afdeling:

Met volop verse Poolse kroketten. Aan de binnenkant schapenkaas, aardappelen en zuurkool/paddestoelen vulling. Er zijn ook varianten met vlees maar de vega kroket is in overvloed. Dit heeft te maken met de vleesloze vrijdag in Polen. Grappig eigenlijk dat je in Hollandse supermarkten alleen kroketten uit de vriezer hebt en geen ‘verse’. Voor een krokettenland als dit had dat gekund. Er waren ook kroketten van het huis in een doorzichtige plastic zak. Je stopt ze in de oven of bakt ze even in wat olie in een pannetje. Geen frituur voor nodig.

Pierogi, pyzy en kluski

En het barstte er van de pyzy: een aardappeldumpling, een soort knoedel, hieronder op de foto. Die bak je bijvoorbeeld met spek, ui en champignons op, in plaats van een aardappel.

En overal pierogi. Hartig en zoet, zoals hieronder met rood fruit:

Of deze varianten met vlees:

En deze knedle, dumplings gevuld met een hele aardbei en steranijs:

De Poolse oma van Joanna maakt deze knedle ook voor haar maar dan met een hele pruim aan de binnenkant. En die pruimen liggen bij Costa ook in de vriezer. Ik ontdekte ook een variant die op Georgische khinkhali .

Russische pelmeni (uit Duitsland denk ik 🙂 met rund- en varkensvlees:

Wat me opviel is dat er over het algemeen weinig gekke toevoegingen te ontdekken zijn op de ingrediëntenlijsten van de producten, uitzonderingen daargelaten.

Nog meer kluski (knoedels):

Een soort bapao’s met bosbessen aan de binnenkant:

Ook gezien, lege bapao’s die je zelf kan vullen:

Litouws karwijzaadbrood en naleśniki

Ik kocht o.a. dit compacte Litouwse brood met karwijzaad uit de vriezer. Een winnaar. Ik besmeerde het met tahina. En als ik er iemand mee had willen bekogelen (tijdens de rellen voor mijn deur bijvoorbeeld) dan had ook dat prima gekund:

En er was ook stevige zuur brood met ui en zuurkool aan de binnenkant.

En deze naleśniki, pannenkoekjes, gevuld met een soort ricotta en donker van de cacao:

En over ricotta gesproken: als je in een Poolse supermarkt bent mag je de zuivelafdeling eigenlijk ook niet overslaan. Voor net iets andere kefir (koolzuurhoudende zuiveldrank), twarog (om bijv. sernik – Poolse cheesecake mee te maken) en smetana (een soort crème fraîche voor bij de pierogi of in de borscht). En voor de liefhebbers zijn er ook vaak (gerookte) bergkaasjes te vinden.

Duindoornbessen

Joanna komt oorspronkelijk uit Polen en vertelde me allerlei nostalgische verhalen bij elk schap in de supermarkt. Zoals bij deze zwarte bessen:

Haar oma maakt deze in en gebruikte ze als medicijn tegen maandelijkse vrouwenperikelen. In Polen wordt dit ook wel langs de kant van de weg verkocht. Als je grieperig bent wordt er thee van gezet of je kan ‘t met een lepel naar binnen werken.

Ook gespot: duindoornbessen uit de vriezer:

Een zuur fruitje waar je alle kanten mee op kan. Beter neem je een zak mee. Je maakt er bijvoorbeeld jam, cocktails, siroop en azijn mee of geeft een speciale touch aan een sausje.

Zuurkool- en augurkenjuice

En, wil je een detox 😂 ? Neem dan deze zak met zuurkoolsap mee naar huis:

Of deze ecologische spuitzak met augurkensap:

Aanrader: de ecologische ingelegde augurken:

Zelf verse augurken inmaken

En, met dit boeketje aan kruiden en knoflook kun je zelf aan de slag om augurken of andere groenten in te maken:

Verse augurken zijn ook gewoon te koop bij Costa:

En met deze fles bietenconcentraat wordt de soep gemaakt waar de meeste Poolse kersten mee beginnen: barszcz – hier beter bekend als borscht. Zo ongeveer heel Polen begint een avond van oneindig veel gangen met die soep.

Mierikswortel met veenbessen:

Als sausje bij van alles en nog wat. Bij zalm bijvoorbeeld, op brood of bij eendenborst.

Inmiddels werd mijn mand erg vol:

Poolse chocolade en pierniki toruńskie (gingerbread)

En vlakbij de kassa nam ik nog wat Poolse chocolaatjes mee die je per stuk kan pakken. Ze doen me denken aan mijn trip naar Krakau – en zeker nu reizen een ver van mijn bed show is geworden bieden deze chocolaatjes troost.

Niet op de foto maar ik nam ook pierniki toruńskie ofwel lebkuchen ofwel gingerbread in hartvorm en overgoten met chocola mee. Maakt je direct blij.